16 yıllık öğrenim hayatı, sertifikalar, kurslar… Çekilen onca sıkıntılardan sonra nihayet iş hayatındasınız. Biliyorum bunu söylemek üzücü ama gerçek hayat şimdi başlıyor. Evet yaklaşık 40 yıl sürecek (20 ile 60 yaş arası diyebilirsiniz) bir yolculuğa başlıyorsunuz diyebiliriz.

Bu yolculuğun iyi bir şekilde devam etmesi için yapılacak çok şey var. Bunları blogumuzda çokça konuşacağız. Ancak önce tersinden bakıp, yolculuğunuzu mahvedebilecek şeyler neler ona bakalım. Zira doğanın kanunudur yapmak zor, yıkmak kolaydır. Bazen farkında olmadan yaptığınız basit hatalar onca yıl emek verdiğiniz iş hayatınızı alt üst edebilir. Öyle ki bunların bir kısmı (maalesef) sizi bir ömür boyunca bırakmayacak kadar tehlikeli ve yapışkan bile olabilir. O halde önce yıkıma sebep olabilecek noktalara dikkat edip, bunlardan uzak duralım.

1. Yanlış seçim

Evet çok duydunuz bunu. Artık bir klişe oldu. Ama gerçeği değiştirmiyor arkadaşlar. Yanlış iş seçimi hayatınızın hatası olacaktır.

36 yaşında genç bir genel müdürle tanışmıştım, İstanbul Siyasal mezunu. Bir arkadaşının aracılığıyla okuldan hemen sonra işletme yöneticisi olarak iş hayatına girmiş, 10 senede 5 işyeri değiştirmişti. Evet 36 yaşında genel müdürdü ama, başarısız, sözünü kimsenin dinlemediği, kendini işine veremeyen, özgüvenini kaybetmiş, işinden nefret eden, patronun işten atmak istediği bir profili vardı. İşverenler gerçek performansını anladıklarında (yaklaşık 2 yıl) hep işten ayırmışlardı. Yüksek kolestrol, yüksek tansiyonu, günlük 2 paket sigarası ve sürekli stres hali vardı.

Yanlış olan, yaptığı işin mizacına uygun olmamasıydı. Yönetmekten, en üst düzeyde sorumlu olmaktan nefret ediyordu. Çatışmayı sevmiyor, hayır diyemiyordu. Buna rağmen genel müdürlük yapmaya çalışıyordu. Sağlıklı, mutlu, huzurlu iyi bir uzman kaybedilmiş; sağlıksız, mutsuz, huzursuz kötü bir genel müdür kazanılmıştı. Olan bu arkadaşın hayatına olmuştu. Düşünün, iyi bir okul kazanmışsın, okul bitene kadar hep alkışlanmışsın ama iş hayatında hikayen hep başarısızlıkla dolmuş. Özgüvenini kaybetmişsin. Sıfırdan başlamak da çok zor. Gelir seviyeni, sosyal statünü, “ne derler”i aşıp sıfırdan başlayacaksın! Kolay değil. Yanlış seçim hayatını mahvetmişti 🙁

Bu nedenle en başta kendi mizacınıza uygun olan işi seçmeniz önemli. Tencere kapak gibi düşünün. Doğru seçimin neye göre olacağıyla ilgili olarak Kariyer Tercihiniz Sizin İçin Ne Kadar Anlamlı? yazıma bakabilirsiniz.

Unutmayın, her birimiz mükemmel donanıma sahibiz aslında. Böyle olduğu için de başarısız insan yoktur yanlış mesleği yapan/yanlış koltukta oturan insan vardır. Popüler, trend, herkes o işi yapıyor diye yanlış koltuğa oturmayın. Soru şu: O koltuğun gerektirdiği şeyler, senin mizacına, beceri ve kabiliyetlerinle örtüşüyor mu?

Başarısız insan yoktur yanlış mesleği yapan/yanlış koltukta oturan insan vardır. Click To Tweet

2. İlk yıl öğrendiğini 10 sene tekrar edip, bunu tecrübe zannetmek

Bu tarz insanlarla karşılaşıyorum. 5 yıldır tecrübeliyim, diyor.Bu 5 yılda neler yaptın diye sorduğumda, ilk yıl kazandığını, son 4 yılda da bu kazancını yediğini anlıyorum. Arkadaşlar, tecrübe, her dönemde yeni şeyler öğrenmek, deneyimlemektir. Öğrendiğini her yıl tekrar etmek değildir! Herşeyin bu kadar hızlı update hatta upgrade olduğu dünyada, yeniyi yakalayamıyorsanız ölümü tercih etmişsiniz (mesleki anlamda) demektir. Kendinizi check ettiğinizde bu yılki sen ile geçen yılki sen arasında, gelişimin ve öğrendiklerin adına bir fark yoksa, bir şeyler yanlış gidiyor demektir.

Tecrübe, her dönemde yeni şeyler deneyimlemektir. Öğrendiğini her yıl tekrar etmek değil! Click To Tweet

Burada Alvin Toffler’in sözünü hatırlayalım. Toffler, “21. yy’ın cahilleri okuma yazma bilmeyenler değil, yanlış öğrendiklerini unutamayan, yeniden öğrenmeye, değişime ve dönüşüme açık olmayanlar” diyordu.

3. Yüzkızartıcı suç sayılabilecek bir nedenle işten ayrılmak

Nice başarılı insanlar, bir gafletle hayatlarını mahvediyorlar. Bir şirkette performansınızda sorun olursa başka şirkete geçersiniz, yöneticiyle anlaşamazsanız başka yöneticiyle çalışırsınız, bir alanda başarısız olursanız başka bir alana geçebilirsiniz. Birlikteliğinizin devam etme ihtimali kalmadıysa medeni bir şekilde ayrılabilirsiniz. Aynen evliliklerde olduğu gibi iş hayatında da işe başlamak (evlenmek) ne kadar mutlu bir başlangıç ise, işten medeni bir şekilde ayrılmak (boşanmak) da o kadar insani bir durumdur. Merak etmeyin şirketlere eleman, size de iş bulunur. Ne var ki, ayrılmanız makul ve/ya medeni değilse hatta yüzkızartıcı bir nedenle ayrılmak durumunda kalıyorsanız maalesef kariyer hayatınız için sıkıntılı günler sizi bekliyor demektir. Ayrıca bunlar neredeyse bir ömür boyu peşinizi bırakmayacaktır da.

# Güveni kötüye kullanma; zimmete para geçirme, müşteri ve tedarikçi ile yasal ya da prosedürlere uygun olmayan parasal-ticari ilişkilere girme, şirketin gizli saydığı bilgi ve belgeleri 3.kişilerle paylaşma (vb, vb…) nedeniyle şirket ile ilişiğin kesilmesi bu gruba girer,

# Mobbing, taciz vb etik durumun öznesi olma; duygusal olarak birine karşı yapılan saldırı durumudur.  İş sözleşmenizin tazminatsız olarak sonlandırılması için yeterlidir.

# Kavga etme; haklı dahi olsanız fiziksel arbedenin ya da kavganın öznesi veya nesnesi olmanız. Olayın ortaya çıkmasında haklı dahi olsanız, süreci yönetemediğiniz, duygusal patlama yaşadığınız için kaybetmiş olursunuz.

Yüzkızartıcı bir durum nedeniyle işten ayrılmanız, başkalarına açık ve net bir mesaj verir: Sizin problemli bir kişiliğiniz vardır. Ve hiç bir işveren de problemli bir kişilikle çalışmak istemeyecektir. Ayrıca biliyorsunuz ki bu küçük dünyada kimin hangi nedenle işten ayrıldığını tüm detayları ile öğrenmek  (bildiğiniz üzere) oldukça kolaylaşmıştır.

4. Gelişiminizi yöneticinizin inisiyatifine bırakmak

Unutmayın yaşadığınız hayat iyisiyle kötüsüyle Size aittir, başkasına değil. Başarı ya da başarısızlığın faturası da Size çıkmaktadır. (Herkes kendi hayatının başrol oyuncusudur). Ayrıca (Allaha şükür) kendi geleceğinizi planlama ve iyi olanı tercih etme beceriniz de var. O halde kendi gelişiminiz için nelerin iyi olduğunu belirleyip bunları yapma sorumluluğu önce Sizdedir. Kendi gelişiminiz için Siz çaba harcamazsanız, hiç kimse Sizi geliştirmek için Sizden daha fazla çaba harcamayacaktır.

Herkes kendi hayatının başrol oyuncusudur. Click To Tweet

Peki, kendi gelişiminiz için neler yapabilirsiniz?

• Mesleğin teoriğine kafa yorun: Mesleğiniz ne olursa olsun, dünyanın bir yerinde (burası genelde Amerika’dır) işinizin teorik/kavramsal kısmı geliştirilmektedir. Bunları takip etmek, dünyadaki trendleri, mesleğinizin geleceğini anlamanızı sağlayacaktır. Böylece yenilikleri herkesten önce işinize uygulayarak fark yaratabilirsiniz. Bu trenleri anlamak için;
  • Alanları ile ilgili knowhow üreten organizasyonları takip edin. Basit bir google araması ile kendi mesleğinizle ilgili bu tür kurum ve kuruluşlara kolaylıkla ulaşabilirsiniz. (Örneğin İnsan Kaynakları için, SHRM, BersinDeloitte, ASTD, KornFerry vb)
  • TED, GoogleTalks, Youtube Kanallarını sıklıkla kullanın. İnanılmaz ilham veren kaynaklarla karşılaşacaksınız.
  • Üniversitelerin açık derslerini, MOOC’sları (coursera, KhanAcademy vb) izleyin. Bu dünyada hem ücretsiz hem de çok nitelikli bir içerik var.
  • Alanınızla ilgili dünyaca bilinen, saygınlı olan dergileri takip edin (HBR.org gibi). En güncel trendleri ve sektörünüzün aajandasına neler olduğunu buralardan anlayabilirsiniz.
  • Alanınızla ilgili Yüksek Lisans, Doktora yapabilirsiniz.
    Sondaki hariç, diğerlerinin maliyeti sadece zamanınızdır 🙂

• Mesleki network geliştirin; Evet hep duyuyorsunuz. Devir network devri. Ancak bu networkün de gerçek olanı makbuldür. Sosyal medyadaki sanal networklerinizi de gerçek networke dönüştürmeye çabalayın.
  • Mesleki organizasyonlarda (dernek, kulüp, zirve, toplantı vb) sorumluluk alın,
  • Uzmanlığınızı gösteren blog yazın. Blog yazmak sizi bir kabileye dahil edecektir. [Şu yazı niçin blog yazmanız gerektiği konusunda sizi ikna edebilir. Blog yazmakla ilgili hevesiniz varsa yazmaya başlamadan önce wpmavi ve jeffbullas.com‘u yakından incelemenizi şiddetle tavsiye ederim.)
  • Sosyal ağınızdaki (özellikle LinkedIn) mesleğinizin uzmanlarından rehberlik/mentörlük/koçluk talep edin.

Özetlersek;

• Kariyeri inşaa etmek zor, yıkmak olaydır. Kolayı seçmeyin 🙂
• Yıkmamak için; doğru mesleği yapın (hayatınızı kurtarın), iş hayatında etik değerler içerisinde ve ilkeli yaşayın, her yıl kendinizi tekrar etmeyin ve gelişiminizi başkasına bırakmayın;

Sizin Mahvolma Hikayeniz var mı?
Umarım yaşamamışsınızdır. Duyduğunuz ya da gördüğünüz mahvolma hikayeleri varsa, paylaşın birlikte öğrenelim, aynı hataları yapmayalım 🙂

Beni Linkedin üzerinden de takip edebilirsiniz @muratyildizim