Yeni mezun dahi olsanız, iş teklifi yapmadan önce hakkınızda iyi bir referans araştırması yapmayı ihmal etmeyiz. Bu araştırma formalite de değildir. Sonuç olumsuz olursa buraya kadar olumlu olan her şey bir anda bitiverir 🙁

Bu araştırmayı yapmamızın basit bir gerekçesi var. Her ne kadar işe alım araçları (kişilik testleri, vaka analizi, mülakat gibi) kullansak da, nihayetinde adayımızın iş/sosyal ortamındaki gerçek halini görme imkanımız yoktur. Bu nedenle gerçek ortamında adayı tanıyanlardan bizim tespitlerimizi karşılaştırmak (cross check yapmak) isteriz. Bu açıdan referans araştırması kendimizi doğrulama ya da yanlışlama aşamasıdır aslında.

Bu nedenle önceki performansınız hakkında bilgisi olabilecek kişilerle görüşmek isteriz. Okuldaki proje danışmanınız, stajdaki yöneticiniz ya da part time çalıştığınız marketteki takım lideriniz bizim açımızdan çok kıymetli referans kaynaklarıdır. Bürokrat dayınız, ablanızın arkadaşı İK Direktörü Ayşe Hanım ya da ev arkadaşınız Alp’in, hiç bir referans değeri yoktur. Zira kişileri referans göstermekle; “bu kişiler, benim çalışmamı, performansımı test etmiş kişilerdir. Gelecekte Sizin şirketinizde nasıl davranacağımı merak ediyorsanız bu kişilere sorabilirsiniz” demiş olursunuz. Bu nedenle, cv nizdeki referanslarınız sizin önceki performansınızla ne kadar ilgili ise bu işi o kadar önemsediğiniz konusunda bize ipucu vermiş olursunuz. (Ya da tam tersi).

Burada bir detayı da ekleyelim. Cv’nize referanslarınızı yazarken şu noktaları halletmiş olduğunuzdan emin olun;

1. Referansınızdan izin aldınız mı?

Referansınızın kişisel haklarına saygı ve kendi iyiliğiniz için kendisinden izin almanız gerekir. Unutmayın referansınızın kişisel bilgilerini (mail, cep telefonu) başkaları ile paylaşacaksınız ve tanımadığı insanların (bir İK cı belki de hiç uygun olmayan bir zamanda sorular sormak için onu arayacaktır) ona ulaşmasına zemin hazırlayacaksınız. Diğer taraftan, belki de referans olmak istemeyecektir. İzin almak istediğinizde bu durumu anlar ve yazmazsınız. Referans olmayı kabul ederse de kendisi arandığı zaman hazırlıklı olacağı için, daha tutarlı cevaplar verir. Bu da sizin iyiliğinizedir.

2. Referansınızın iletişim bilgileri güncel mi?

Referansınız ulaşılabilir olduğu zaman anlam ifade eder. Bu nedenle geçerli mail ya da telefon bilgisi olduğundan emin olmalısınız.

Referans araştırmasında ne sorarız?

Bu araştırmada amacımız hatırlı cümleler duymak değildir. Aşağıdaki ana başlıkların cevaplarını anlamaya çalıştığımızı söyleyebilirim.

1. Geçmişte nasıl performans gösterdiğinizi,
2. Şirketin kurum kültürüne uygun olup olmadığınızı,
3. İşte kalıcı olup olmayacağınızı,
4. İş ortamında nasıl bir iletişiminizin olduğunu (bir takımla çalışacaksınız),
5. CV’nizde verdiğiniz bilgilerin doğru olup olmadığını,
6. Etik sorunlarınızın olup olmadığını.

Bunları anlamak için referanslarınız sizlerle ilgili aşağıdaki sorulara cevap vereceklerdir. (Adayımız Mehmet olsun, referansımız Ahmet Bey olsun).

• Ahmet Bey, Mehmet ile hangi tarihler arasında çalıştınız? (projede, part time işte vb),
• Bu projede/işte Mehmet’in görevi ne idi? Üslendiği rol ve sorumlulukları nelerdi?
• Bu projede/işte en çok zorlandığı konular neler oldu?
• Bu projede/işte başarılı olduğu konular neler oldu?
• Mehmet ile tekrar çalışmak ister misiniz?
• Mehmet’in bu projeden/işten ayrılma nedeni ne oldu?
• Bize yararı olacağını düşündüğünüz, ilave etmek istediğiniz noktalar var mıdır?

Referans araştırması sonunda sizin açınızdan en kötü senaryo tutarsızlıkların ortaya çıkmasıdır. Çalıştığınız süre, sorumluluklarınız, referansınızın müdürünüz değil de arkadaşınız olduğunu anlamamız, ayrılma sebebiniz vb. Bu tutarsızlıklar o vakte kadar hakkınızdaki tüm olumlu kanaatimizi bir anda yıkıverir. Çünkü tutarsızlık güven problemi demektir. Güven biz İK’cılar için 1.000.000’deki 1 gibidir. 1 yoksa sıfırların da bir anlamı yoktur. Dolayısıyla bu süreçte en dikkat edeceğiniz şey cv’nizde verdiğiniz + mülakatta anlattığınız + referansınızın söylediği bilgilerin tutarlı olmasıdır.

Güzel senaryo ise, sizinle ilgili olumlu cevaplar almamızdır. Bunu sağlamanın yolu geride nasıl bir iz
bıraktığınıza çok dikkat edip, katıldığınız her proje, çalıştığınız en ufak iş ya da stajdan “buradan da süper bir referans aldım” diyebileceğiniz bir izlenimle ayrılmanızdır.

Başarılar diliyorum.

Fotoğraf: Kaynak

Siz referans araştırması tecrübesi yaşadınız mı? Yaşadıysanız paylaşın birlikte öğrenelim.

Beni Linkedin üzerinden de takip edebilirsiniz @muratyildizim