Üniversite etkinlikleri, mülakat, gönüllü mentörlük veya İK etkinliklerindeki sohbetlerimde 4. sınıf ve yeni mezun arkadaşlarımızın psikolojilerini temelde ikiye ayrılmış durumda görüyorum.

a. Panik yaşayanlar: Okul bitince ne yapacağından emin olmayan, bir sürü belirsizlik yaşayan, bu belirsizliklerden dolayı da hareket etmekte zorlananlar (biraz far görmüş tavşan sendromuna benzetiyorum aslında 🙁 )

b. Pozitif anlamda heyecanlı olup, pozitif stres yaşayanlar: Öncelikle ne yapmak iste-mediğinden kesinlikle emin olup, hangi alana yöneleceği konusunda fikirleri olan, odaklanmış, odaklandığı alan ya da alanlar konusunda aktif olarak iş arayan, bağlantılar kuranlar.

Bu farklılığın en temel sebebinin okul hayatı boyunca yapılan hazırlıklar olduğunu görüyorum. Evet biliyorum, işsizlik ciddi problem ve ülkemizdeki üniversiteli işsizlik rakamları üzücü (2014 Rakamı %13. Detay rakamları buradan bulabilirsiniz). Ancak başka gerçekler de var!

• Ülkemizdeki yetenek kıtlığı oranı (talent shortage) %52. Yani iş verenlerin %52’si aradığım yetenekleri bulamıyorum diyor. (Demek ki aranan yetenek olursanız ciddi bir şansınız var).
• Belli başlı iş arama siteleri anlık olarak 50Bin – 70Bin aralığında açık pozisyonun olduğunu gösteriyor. (Kariyer.net, Yenibiriş.com ve Secretcv.com’un ana sayfalarına bakabilirsiniz.)

Tüm bunlardan şuraya varmak istiyorum.

Evet işsizlik var ancak kendini yetiştiren, iş hayatı için iyi bir hazırlık yapan ve kendisi için doğru işveren ile buluşabilenler için hâlâ iş fırsatı var.

Burada şunu da eklemek istiyorum. Türkiye’deki işsizlik sorununu siz ya da ben halledebilecek, çözecek güce sahip değiliz. Neye gücümüz yetebilir? Tabii ki kendi elimizden gelenlere. O halde tüm bu rakamlara rağmen elinizden gelebilecek, gücünüzün yetebileceği şeyler neler onlara bakalım.

Gücümüzün yettiğine odaklanma işine Stephen Covey Etki Alanı, gücümüzün yetmediği alana ise İlgi Alanı demektedir. İşin özünde, bizler etki alanlarımıza odaklanıp, gücümüzün yettiği şeyleri yaptıkça etki alanımızı daha da genişletiriz.

Unutmayın, başınıza her şey gelebilir. Ancak Sizin tavrınızın ne olduğu, ne yapıp, yapmadığınız çok önemli. Kurban psikolojisi ile bekleyip, zaten var olan işsizlik sorununu kendiniz açısından daha da büyütmek mi? Yoksa elinizdeki imkanlar doğrultusunda harekete geçmek mi? Hatırlayalım, fırsat hazır olana güler.

Etki Alanı – İlgili Alanı ayrımında güzel bir örnek olacak Uğur Özmen’in yazısını tavsiye ederim. 

O halde harekete geçelim. Etki alanımıza odaklanalım. Okul yıllarını çok iyi bir şekilde değerlendirmek için her bir yılda neler yapmamız gerektiğine bakalım.

1. Sınıf’ta Nelere Odaklanmalısınız?

Hangi Şehirde Yaşamayı Hayal Ediyorsun?

Birinci sınıf, sudan çıkmış balık sendromunun yaşandığı yıldır. Özellikle birinci dönem kendinize yeni duruma ayak uydurma zamanı tanıyın. Ama 2. dönemden itibaren kendinize sorular sormaya başlasanız iyi edersiniz. İkinci sınıfa geçerken kabaca şu sorularla ilgili kafanızda bir fikir oluşmaya başlaması iyi olur?

• Hayatını nerede kurmak istiyorsun?
• Nasıl bir şehirde yaşamayı hayal ediyorsun? İstanbul’da mı, diğer büyükşehirlerde mi, küçük bir Anadolu şehrinde mi, memleketinde mi? (İstersen bu soruya hangi ülke diye de başlayabilirsin.)
• Yaşamayı hayal ettiğin şehrin sana hangi imkanları sağlamasını bekliyorsun? Bunun karşılığında nelerden vazgeçmeyi, fedakârlık yapmayı göze alıyorsun?

Mesela; hayaliniz İstanbul’da mı yaşamak? Özel sektörün başkenti İstanbul. Neredeyse tüm büyük şirketlerinin genel merkezlerinin olduğu şehir. Yüzlerce iş fırsatının olduğu, Türkiye standartlarının üzerinde kazancının olabileceği, kendini geliştirmek üzere eğitim, kültür, hobilerin adına her türlü kaynağa kolayca ulaşabileceğin şehir. Çocuğunu yetiştirebileceğin en iyi okulların olduğu şehir. Fakat, hayatın pahalı olduğu, iyi bir hayat yaşamak hatta ayakta kalabilmek için çok çok çalışacağın, rekabeti iliklerine kadar hissedeceğin, sürekli bir şeylere yetişmek için koşturacağın, kendine bile vakit ayırmakta zorlanacağın, yalnızlaşacağın, hayatının büyükçe bir kısmının trafikte heba olduğunu zannedeceğin şehir!

Ya da hayalin küçük şehirde mi yaşamak? Sakin bir sosyal hayatın olduğu, arkadaş ve akrabalarına ayıracak çok vaktinin olacağı, kira, ulaşım, eğitim gibi maliyetlerin nispeten daha uygun olacağı şehir. Fakat, iş imkanlarının sınırlı olduğu, şirketlerin çoğunlukla KOBİ’lerden oluştuğu, büyük şirketlerin şube ya da bölge müdürlüklerinin olduğu, eğitim, gelişim kaynaklarının sınırlı olduğu şehir!

Önce niye şehirle başlıyoruz? Arkadaşlar, yukarıda gördüğünüz üzere yaşamayı tercih edeceğiniz şehir, sosyal, ekonomik, aile, arkadaşlık ilişkilerinizi, durumunuzu ve beklentilerinizi doğrudan etkiliyor. Aslında hayattan ne beklediğinizin cevabı hangi şehirde yaşamak istediğinizle çok ilgili? Buradaki gizli sorumuz hayattan ne bekliyorsun 😉 Şehir, soruya daha rahat cevap bulmanız için bir kolaylaştırıcı aslında?

Bu nedenle atmanız gereken ilk adım hangi şehir ya da şehirlerde hayatını kurmak istediğinize karar vermeniz. İsim isim.

Sonra ikinci adıma geçiyoruz.

İş Bulabileceğin Şirket Alternatifleri Neler? Hedef Şirketlerin Hangileri?

Mezun olduğunuz okul, bölüm, Sizi hangi şirketlere hazırlıyor. Dürüst olalım, her üniversitenin ve bölümün kendi oluşturduğu bir talep pazarı var. Okul/bölümünüzden mezun olanlar hangi şirketlerde iş bulabiliyorlar? Bu şirketlerin bir listesini çıkarın. Bu listeyi hazırlamanızda aşağıdakiler size yardımcı olabilir:

• Okuldaki mezunlar ofisi, kariyer merkezi,
• Mezun dernekleri (alumniler),
• Bölümünle ilgili forumlar (forumlara katılıp, mezunlarla iletişim kurabilirsiniz),
• İş hayatında olan mezun tanıdıklarınız.

Listenizi, ulaştığınız şirketlere benzeyen firmaları da ekleyerek netleştirebilirsiniz. Listenizde yaşamayı hayal ettiğiniz şehirdeki (ya da şehirlerdeki) şirketler var mı? Yoksa benzer firmalar neler olabilir bunları belirleyin. Böylelikle hedef şirketler ortaya çıkacaktır. İsim isim. Bu hedef şirketlerden (Sizin segmentinizde olanlardan) en iyileri hangileri onları belirleyin.

Bunları yaparken bu dönemde odaklanacağınız iki konu daha var:

• Güçlü alanlarınızı keşfetmek: Ne tür işlerden mutlu oluyorsun, hangi alanlarda yatkınlığın becerin var, hangi konular seni heyecanlandırıyor sorularını kendinize sorun. Bu soruların cevaplarını bulmada Kariyer Tercihiniz Sizin İçin Anlamlı mı? yazımız size yardımcı olacaktır.
• İngilizce için nitelikli hazırlık yapmaya başlamak: İngilizce neden önemli konusunda da İş Bulmak İçin İngilizce Gerçekten Şart mı? yazımızdan destek alabilirsin.

2. Sınıf’ta Nelere Odaklanmalısınız?

Kararlarınızı Test Edin

Birinci sınıfın yaz tatili ve 2. sınıf, aldığınız bu kararları test etmeniz için çok iyi bir fırsat. Part Time çalışarak, staj yaparak, okulda alacağınız projelerle, seyahatlerinizle (tercih ettiğiniz şehirlere) aldığınız kararlarınızı test edin. Belki de vazgeçeceksiniz. Olmayacağını anlayacaksınız. Unutmayın ne yap-ma-yacağınızı keşfetmek de kendinize yapacağınız en büyük iyiliklerdendir.

Ne yap-ma-yacağınızı keşfetmek de kendinize yapacağınız en büyük iyiliklerdendir. Click To Tweet

Burada önemli olan nokta, part time çalışacağınız işler ve stajlarınızın hedef şirket ve hedef alanınız ne ise ona uygun olmasıdır. Örneğin Endüstri Mühendisi olarak üretimde çalışmayı planlıyorsanız, buna uygun part time ya da staj ayarlamanız gerekir.

Hedef Şirketinize Nasıl Ulaşacağınızla İlgili Plan Yapmaya Başlayın

Bunun için aşağıdaki yöntemleri kullanabilirsiniz:

• Hedef şirketinizin çalışanları ile linkedin bağlantı kurup, bu bağlantılarınızı gerçek networke dönüştürebilirsiniz,
• Çalışanları ile bizzat tanışmak için fırsatlar oluşturabilirsiniz (Şirketin katıldığı konferans, zirve, fuar vb etkinlikleri takip edebilirsiniz),
• Web sitesini, basın haberlerini takip edip (Google alert’ü kullanabilirsiniz. Nasıl kullanacağınız konusunda buradan yardım alabilirsiniz) şirketle ilgili bilginizi artırabilirsiniz,
• Tüm tanıdık listenizi gözden geçirip, hedef şirketinizle bağlantı kurmanıza yardımcı olacak tanıdıklarınızı harekete geçirebilirsiniz. (Dünyadaki herhangi bir kişiye 6. adımdaki bağlantınızla ulaşabiliyorsunuz. Six degrees of separation)
• Kulüplerde sorumluluk alabilirsiniz. Kulüplerde alacağınız görevler tek başınıza ulaşamayacağınız kişilere ulaşmanız için size sihirli bir anahtar verecektir.

3. Sınıf’ta Nelere Odaklanmalısınız?

Kararlarınızı Test Etmeye Devam Edin ve Birikmeye Başlayın

3.sınıf, okulun ikinci yarısı artık. Mezun olma ile ilgili stresin başladığı dönem. Bu sene 2. sınıfta yaptıklarınızı pekiştirme yılı. 3. sınıfın yaz tatili biterken, yani okulun son sınıfına başlarken şöyle bir cümle kurmayı hedeflemeniz süper olur:

“Evet artık son sınıftayım. Okuldan sonra hangi alanda çalışmayacağımı çok net olarak biliyorum. Hangi alanlarda hatta hangi şirketlerde çalışacağımla ilgili de öncelik sıramı belirledim. Şimdi iş alternatiflerine bakma zamanı.”

Bu cümleyi kurabilmeniz için;

• 2. sınıfta yaptığınız part time iş, staj, proje gibi tecrübelerden öğrendiklerinizi gözden geçirin. Eğer size uygun alanı bulduğunuzu düşünüyorsanız yine aynı alanda part time iş, staj ve projelere  dahil olun,
• Hedef şirketlerinizle bağlantı kurmak için fırsatları zorlayın ve bağlantı kurun,
• Bu süreçteki kararlarınızı gözden geçireceğiniz, iş hayatından bir mentör bulmanız harika olacaktır. Kendinize mentör bulmak için şunlardan yararlanabilirsiniz;
  • Mentorink.com bu konuda çalışma yapıyor. Buradan da kendilerini tebrik ediyorum. Bu siteye üye olabilir, kendinize bir mentör bulabilirsiniz,
  • Linkedin bağlantılarınızdan destek isteyebilirsiniz,
  • Kulüp etkinliklerinde tanışacağınız profesyonellerden destek isteyebilirsiniz,
  • Mülakat tecrübesi yaşayacağınız fırsatlar oluşturup, mülakat yapan İK’cılardan bu konuda destek isteyebilirsiniz,
  • Mezun forumları aracılığıyla profesyonel hayattaki mezunlara ulaşıp mentörlük bağlantısı kurabilirsiniz.

4. Sınıf’ta Nelere Odaklanmalısınız?

İş Arama Sürecini Başlatın

Canlıya geçebilirsiniz. Artık ne yapacağınızı tam olarak biliyorsunuz. Belirsizlikleriniz çok daha az düzeyde. O halde iş ilanlarına bakmaya, özellikle de 2. dönemden itibaren işbaşvurusu yapmaya başlayabilirsiniz. Bu dönemde yaşayacağınız işbaşvurusu ve mülakat tecrübeleri, üzerinizdeki mezuniyet sonrası stresini de alacaktır.

Gün sonunda,

Her şeye rağmen (tüm işsizliğe rağmen), hazırlık yapanlar daha avantajlı oluyor arkadaşlar. O halde hazırlığınızı gözden geçirin. 1. sınıftaysanız, harika! Tüm bu hazırlığı planlı yapabilmek için önünde güzel bir zaman var. 1. sınıf geçtiyse, bulunduğunuz yerden başlayın. Şu an hangi sınıfta iseniz, önceki sınıflarda sormanız gereken soruları kendinize sormadıysanız, hızlı bir şekilde o soruları kendinize sorarak işe başlayabilirsiniz. Bazı soruların cevabını bulmak zor olacaktır, biliyorum. Ama unutmayın zararın neresinden dönerseniz kârdır.

Neredeysen oradan başla! İhtiyaç duyduğun her şeyi orada bulacaksın. - Ian Dallas Click To Tweet

Kapak fotoğrafı: Kaynak

 Siz ne dersiniz?

Siz okul yıllarını gelişim açısından nasıl değerlendirdiniz? Bunun ne faydasını gördünüz?Yorum ve paylaşımlarınız birlikte öğrenmemiz için çok değerli katkılardır Katkıda bulunun, hep birlikte öğrenelim.

Beni Linkedin üzerinden de takip edebilirsiniz @muratyildizim